ZORAN M. MANDIĆ
POHVALA
NEPROMENLJIVOM BOŽIJEM CARSTVU
Odmah
na početku ovog teksta, zagonetno ili ne, želeo sam da istaknem napor koji čeka
i sa kojim se neumitno sučeljava, pa čak i sudara, svako ko se prihvati posla
priređivanja izbora iz ukupnog, ili dela opusa, određenog pisca. Priroda tih
poteškoća posebno je kompleksna kada je u pitanju sačinjavanje izbora iz kruga
dela afirmisanih pesnika kome pripada Momir Lazić. U okviru te kompleksnosti
najteže je „nagoditi se“ sa građom neophodnom za organizaciju selekcije, a da
pri tom ne bude okrznuta ideja nijednog prethodnog naslova iz kojih se ona crpi, izlučuje,
povezuje i stavlja u sumarni okvir konteksta nove predstave. U tom poslu nema
mesta za improvizacije, pogotovo kod uočavanja ponavljanja „uglova“ pevanja i
mišljenja, koja neretko postoje u poeziji mnogih pesnika.
U ovom izboru
zastupljene su pesme iz sedam Lazićevih stihozbirki (Govor pjene, Dan u kamenu,
Predaja istine, Ne dam se ljubavi, Mom narodu da ne zaboravi, Hristoiskrice i
Slava Bogu) napisane u vremenskom rasponu od 1991. do 2013. godine. Izbor
obuhvata sedmdeset i sedam pesama okupljenih na način da je iz tkiva
pojedinačnosti svakog od navedenih naslova izdvojeno po jedanaest zasebnih
celina. Izbor od sedamdeset i sedam pesama biranih iz sedam matičnih izdanja
komponovan je u znaku broja sedam čija se mistična simbolika može pronaći u
istoriji književnh i religijskih kultura gotovo u svim velikim civilizacijama.
I to ne samo iz razloga što su u njegovom mitu sabrani pojmovi: sedam sfera,
sedam dana u nedelji, ili sedam stepena u sticanju formalnog obrazovanja i
usvaršavanja, već i zbog niza refleksija o broju sedam kao simbolu večnog
života, potpuno zaokruženog ciklusa i savršenstva.
Misteriozno-mitološki
autoritet broja sedam oglašava se i u osnovama Srpske pravoslavne kulture
hramonizovan u njoj sa duhovnim i
umetničkim vrednostima vezanim za hrišćanski kult, odnosno hram. Saznanje o
povesti tih veza nalazi se u čitalačkim osećanjima ideja skoro svake Lazićeve
pesme zamišljene i ospoljene kao pohvale u slavu Boga, ispevanih u duhu reke
istorijskog vremena kroz koje je dramatično prolazio njihov tvorac sa
autentičnim autobiografskim: ulogama (ratnim i mirnodopskim), nemirima,
dilemama, snovima, razdiranjima i tajnstvima. Rečju u ovom izboru tragao sam za
govorom o šapatu istine koji povezuju vibracije kadence nad slikama uzleta,
ushita i iskliznuća sveta kakvim ga je u svom delu, filozofskim bojama, naslikao veliki Emil Sioran. A, to je svet u kome bezbožnici neumorno sa trona
smisla uklanjaju tekovine vere i ljubavi.
O
značenju Lazićeve poezije posebno afirmativne analitičke tekstove napisali su:
Vesna Parun, Zlatko Krasni, Predrag R. Dragić Kijuk i Žarko Dimić. Zajednički
imenioc tih tekstova ukršta se u njihovim izrečenim ocenama po kojima se duhovni i stvaralački posed Lazićeve poezije
razvija i seže na osetljivom putu od duhovne do ljubavne i rodoljubive poezije.
A, u tom polju posebno su zanimljive poetske minjature u kojima Lazić sa malo reči prodire u ontološke i
sociološke dubine velikih misli o sebi u Hristosu, veri i ljubavi prema
bližnjima. Objave tih kratkih pesničkih zapisa sugestivno upozoravaju na
tragičnu vladavinu besmisla, hipokrizije i jeretičkog nemorala.
Ovaj
izbor otvara nova Lazićeva pesma „Između deset prstiju“ i to, ne samo, kao
programska pesma „uvodnica“, već i kao ogledalo sa mozaikom umreženih slika za
sagledavanje sopstvenog života „zamršenog između svojih prstiju“. Na tom
ogledalu Lazić u izvesnom smislu promišlja i svakoliki život autonomije svoje
poezije, a posebno magični splet motiva u kojima je plasirana spoznaja o
sličnosti u nesličnim stvarima i odnosima. A, takav pesnički „gest“ može se označiti istraživanjem analogije u
najširem smislu u kome je poezija za vreme ono što su geometrija i arhiktetura
za prostor. Uz sve to Lazićeva poezija se čita kao analiza „gramatike“
nepromenljivog Božjeg carstva, onako kako su o tome maestralno pisali
Dostojevski, Njekrasova i Nikola Cincar Poposki.
NAPOMENA
Ovaj tekst
sam napisao u formatu predgovora za knjigu izabranih pesama IZMEĐU DESET
PRSTIJU Momira Lazića, koju je objavio beogradski RAD 2015. godine.
BELEŠKA
O PISCU
Književnik MOMIR LAZIĆ rođen je
1947. Godine u Sarajevu u Bosni i Hercegovini. Autor je više pesničkih knjiga
objavljenih u peridu od 1967. godine kada mu se pojavio prvenac Žega, zatim
Rađanje (1970), Jutro na usnama (1979), Pjesme ljubavi (1983), Govor pjene
(1991), Predaja istine (1991), Dan u kamenu (1993), Ne dam se ljubavi (1994),
Mom narodu da ne zaboravi (1996), Hristoiskrice (2007), Slava Bogu (2013).
Knjiga priča i pesama za decu Čigrice grlice iz Skladišne ulice objavljena mu je
1986. godine u tiražu od 9000 primeraka što je bio te godine najveći ostvareni
tiraž u zemlji. Autor je romana Šabac (1987) i knjiga ogleda i rasprava:
Trideset jedan portret (1998), Krst zavičaja (2000), Ispiranje mozga (2003),
Put u kataklizmu (2004) i Obraz i otadžbina (2005). Priredio je Antologiju
Srpske zbilje na araapskom jeziku (2006). Prevođen je na: nemački, ruski,
beloruski, švedski, rusinski, albanski, makedonski, slovenački, italijanski,
poljski mađarski, jermenski, bugarski, rumunski i engleski jezik. Dobitnik je
književnih više nagrada u zemlji i inostranstvu. Zatupljen je u više antologija
srpske duhovne, ljubavne i rodoljubive poezije. Glavni i odgovorni urednik je
lista Zbilja koji izlazi u Beogradu i glavni i odgovorni urednik je Izdavačke
kuće Rivel Ko u Beogradu.
MOMIR LAZIĆ
IZMEĐU DESET
PRSTIJU
Sav sam život
zamrsio između svojih
deset prstiju.
I sva jutra
i klecanja
i sve kletve razdiranja.
Usnule jagode
koje nikad nisu zaspale
na mojim usnama.
Dječicu čednu
koju sam oduvijek volio
nemire svoje kojima put
nikad znao nisam.
Ludovanja,pijanstva
koja su mi nježnu snagu
oduzimala
ljepotice koje su svoje podle
igre igrale,
i lažne grudi
ikonama prinosile.
Sav sam stješnjen
uz oganj, uz vatru,
uz miris modrina
koje mi dolaze
kao priviđenje
uz stijenu s kojom me ista smrt nagriza.
Sav sam život zamrsio
između svojih deset
prstiju
a čini mi se
kao da još uvijek
deset prstiju imam.
Нема коментара:
Постави коментар