14. октобар 2017.

POHVALA NEPROMENLJIVOM BOŽIJEM CARSTVU



ZORAN M. MANDIĆ

POHVALA NEPROMENLJIVOM BOŽIJEM CARSTVU

                Odmah na početku ovog teksta, zagonetno ili ne, želeo sam da istaknem napor koji čeka i sa kojim se neumitno sučeljava, pa čak i sudara, svako ko se prihvati posla priređivanja izbora iz ukupnog, ili dela opusa, određenog pisca. Priroda tih poteškoća posebno je kompleksna kada je u pitanju sačinjavanje izbora iz kruga dela afirmisanih pesnika kome pripada Momir Lazić. U okviru te kompleksnosti najteže je „nagoditi se“ sa građom neophodnom za organizaciju selekcije, a da pri tom ne bude okrznuta ideja nijednog prethodnog  naslova iz kojih se ona crpi, izlučuje, povezuje i stavlja u sumarni okvir konteksta nove predstave. U tom poslu nema mesta za improvizacije, pogotovo kod uočavanja ponavljanja „uglova“ pevanja i mišljenja, koja neretko postoje u poeziji mnogih pesnika.
U ovom izboru zastupljene su pesme iz sedam Lazićevih stihozbirki (Govor pjene, Dan u kamenu, Predaja istine, Ne dam se ljubavi, Mom narodu da ne zaboravi, Hristoiskrice i Slava Bogu) napisane u vremenskom rasponu od 1991. do 2013. godine. Izbor obuhvata sedmdeset i sedam pesama okupljenih na način da je iz tkiva pojedinačnosti svakog od navedenih naslova izdvojeno po jedanaest zasebnih celina. Izbor od sedamdeset i sedam pesama biranih iz sedam matičnih izdanja komponovan je u znaku broja sedam čija se mistična simbolika može pronaći u istoriji književnh i religijskih kultura gotovo u svim velikim civilizacijama. I to ne samo iz razloga što su u njegovom mitu sabrani pojmovi: sedam sfera, sedam dana u nedelji, ili sedam stepena u sticanju formalnog obrazovanja i usvaršavanja, već i zbog niza refleksija o broju sedam kao simbolu večnog života, potpuno zaokruženog ciklusa i savršenstva.
                Misteriozno-mitološki autoritet broja sedam oglašava se i u osnovama Srpske pravoslavne kulture hramonizovan u njoj  sa duhovnim i umetničkim vrednostima vezanim za hrišćanski kult, odnosno hram. Saznanje o povesti tih veza nalazi se u čitalačkim osećanjima ideja skoro svake Lazićeve pesme zamišljene i ospoljene kao pohvale u slavu Boga, ispevanih u duhu reke istorijskog vremena kroz koje je dramatično prolazio njihov tvorac sa autentičnim autobiografskim: ulogama (ratnim i mirnodopskim), nemirima, dilemama, snovima, razdiranjima i tajnstvima. Rečju u ovom izboru tragao sam za govorom o šapatu istine koji povezuju vibracije kadence nad slikama uzleta, ushita i iskliznuća sveta kakvim ga je u svom delu, filozofskim bojama, naslikao veliki Emil Sioran. A, to je svet u kome bezbožnici neumorno sa trona smisla uklanjaju tekovine vere i ljubavi.


                O značenju Lazićeve poezije posebno afirmativne analitičke tekstove napisali su: Vesna Parun, Zlatko Krasni, Predrag R. Dragić Kijuk i Žarko Dimić. Zajednički imenioc tih tekstova ukršta se u njihovim izrečenim ocenama po kojima se  duhovni i stvaralački posed Lazićeve poezije razvija i seže na osetljivom putu od duhovne do ljubavne i rodoljubive poezije. A, u tom polju posebno su zanimljive poetske minjature u kojima  Lazić sa malo reči prodire u ontološke i sociološke dubine velikih misli o sebi u Hristosu, veri i ljubavi prema bližnjima. Objave tih kratkih pesničkih zapisa sugestivno upozoravaju na tragičnu vladavinu besmisla, hipokrizije i jeretičkog nemorala.
                Ovaj izbor otvara nova Lazićeva pesma „Između deset prstiju“ i to, ne samo, kao programska pesma „uvodnica“, već i kao ogledalo sa mozaikom umreženih slika za sagledavanje sopstvenog života „zamršenog između svojih prstiju“. Na tom ogledalu Lazić u izvesnom smislu promišlja i svakoliki život autonomije svoje poezije, a posebno magični splet motiva u kojima je plasirana spoznaja o sličnosti u nesličnim stvarima i odnosima. A, takav pesnički „gest“  može se označiti istraživanjem analogije u najširem smislu u kome je poezija za vreme ono što su geometrija i arhiktetura za prostor. Uz sve to Lazićeva poezija se čita kao analiza „gramatike“ nepromenljivog Božjeg carstva, onako kako su o tome maestralno pisali Dostojevski, Njekrasova i Nikola Cincar Poposki.


NAPOMENA

            Ovaj tekst sam napisao u formatu predgovora za knjigu izabranih pesama IZMEĐU DESET PRSTIJU Momira Lazića, koju je objavio beogradski RAD 2015. godine. 




BELEŠKA O PISCU 

            Književnik MOMIR LAZIĆ rođen je 1947. Godine u Sarajevu u Bosni i Hercegovini. Autor je više pesničkih knjiga objavljenih u peridu od 1967. godine kada mu se pojavio prvenac Žega, zatim Rađanje (1970), Jutro na usnama (1979), Pjesme ljubavi (1983), Govor pjene (1991), Predaja istine (1991), Dan u kamenu (1993), Ne dam se ljubavi (1994), Mom narodu da ne zaboravi (1996), Hristoiskrice (2007), Slava Bogu (2013). Knjiga priča i pesama za decu Čigrice grlice iz Skladišne ulice objavljena mu je 1986. godine u tiražu od 9000 primeraka što je bio te godine najveći ostvareni tiraž u zemlji. Autor je romana Šabac (1987) i knjiga ogleda i rasprava: Trideset jedan portret (1998), Krst zavičaja (2000), Ispiranje mozga (2003), Put u kataklizmu (2004) i Obraz i otadžbina (2005). Priredio je Antologiju Srpske zbilje na araapskom jeziku (2006). Prevođen je na: nemački, ruski, beloruski, švedski, rusinski, albanski, makedonski, slovenački, italijanski, poljski mađarski, jermenski, bugarski, rumunski i engleski jezik. Dobitnik je književnih više nagrada u zemlji i inostranstvu. Zatupljen je u više antologija srpske duhovne, ljubavne i rodoljubive poezije. Glavni i odgovorni urednik je lista Zbilja koji izlazi u Beogradu i glavni i odgovorni urednik je Izdavačke kuće Rivel Ko u Beogradu.    


MOMIR LAZIĆ

IZMEĐU DESET PRSTIJU 

Sav sam život
zamrsio između svojih
deset prstiju.
I sva jutra
i klecanja
i sve kletve razdiranja.
Usnule jagode
koje nikad nisu zaspale
na mojim usnama.
Dječicu čednu
koju sam oduvijek volio
nemire svoje kojima put
nikad znao nisam.
Ludovanja,pijanstva
koja su mi nježnu snagu
oduzimala
ljepotice koje su svoje podle
igre igrale,
i lažne grudi
ikonama prinosile.
Sav sam stješnjen
uz oganj, uz vatru,
uz miris modrina
koje mi dolaze
kao priviđenje
uz stijenu s kojom me ista smrt nagriza.
Sav sam život zamrsio
između svojih deset
prstiju
a čini mi se
kao da još uvijek
deset prstiju imam.
                                     



Нема коментара:

Постави коментар