ZANOSNI UDŽBENIK O PČELAMA I PČELARSTVU

   ZORAN M. MANDIĆ

        ZANOSNI UDŽBENIK O PČELAMA I PČELARSTVU

             Fototipsko izdanje knjige PČELAR-NOVI PČELAR somborskog paroha AVRAMA MAKSIMOVIĆA, napisane na slavenosrpskom jeziku i pre skoro dva veka objavljene u Budimu u Mađarskoj daleke 1810. godine, predstavlja dragoceni doprinos i dopunu bogate srpske biblioteke o pčelarstvu, kao jednom od najstarijih zanimanja čoveka. Po, tvrdnjama nekih istoričara pčelarstvom je čovek počeo da se bavi pre nego što se okrenuo zemljoradnji i stočarstvu. U fragmentarno pisanoj istoriji pčela i pčelarstva može se pronaći podatak, koji početak pčelarstva veže za period kamenog doba, a pronađen je u obliku crteža na zidovima pećine kod Bakora u Španiji, star preko 30.000 godina i na kome je rukom primitivnog čoveka predstavljena scena uzimanja meda iz šupljina stene.

            Paroh Maksimović je slavenoserbsku verziju svog PČELARA, koju je na savremeni srpski jezik preveo kraljevački paroh MILOŠ ANTONIĆ, pisao u vremenu kada se teško dolazilo do sistematizovanih pisanih podataka i knjiga o predmetu apikulture. Ali, i pored tih poteškoća on je, uz  nesebičnu pomoć i sugestije mitropolita karlovačkog Stefana Stratimirovića,sa visoko razvijenom svešću uspešno pristupio kodifikaciji znanja i iskustava svog vremena o moćnoj figuri medonosne, ili društvene pčele i pčelarstvu, kao poljoprivrednom zanimanju u čijem se polju njegovi akteri bave dobijanjem: meda, propolisa, matičnog mleča i pčelinjeg voska. Maksimovićev PČELAR je i knjiga koja na zanosano misaon i sistematizovan način, istovremeno, nudi teoretski, ili apstraktni, pogled sa praksisom u čijem je korpusu sabrano i 59 važnih poduka, koje su imaginirane u likovima: sugestija, uputa i instrukcija uzgajivačima pčela – kako da se sa poverenjem postavljaju i ponašaju u preduzimanju i obavaljanju pčelarskih poslova.

            Sa današnje distance, kada se na savremenom srpskom jeziku čita i promišlja prevod Maksimovićevog PČELARA, nedvosmisleno se stiče utisak da je reč o ozbiljnom stručnom, gotovo udžbeničkom, delu zamašne teorijske, pojmovne i rečničke građe. O knjizi u kojoj je JA njenog autora visoko posvećeno predikatima i sadržajima predmeta ispitivanja i promišljanja. U pitanju je i jedna od retkih knjiga 19. veka koja je napisana sa  logikom i aparaturom akademskog pogleda na volšebni svet pčela u kome je do danas identifikovano preko 20.000 vrsta. I koje, svojim lekovitim prisustvom, svetu: sunca, hlorofila, kiseonika i humusa, daruju božansku slast, kao biblijsku moć primera i uživanja, koje pčele nesebično stvaraju,  raznose i dele sa čovekom.

U Apatinu, 05. marta 2009. god.